Olej silnikowy ma dla silnika niezwykle ważne znaczenie, dlatego też warto pamiętać o regularnej wymianie i umiejętnie dobierać jego rodzaj do naszego samochodu. Zadaniami oleju silnikowego są m.in. redukcja tarcia w silniku, dzięki czemu elementy takie jak tłoki, pierścienie, łożyska czy cylindry są chronione przed przedwczesnym zużyciem. Dodatkowo, olej silnikowy chłodzi te komponenty, uszczelnia przestrzenie między tłokiem, pierścieniami a tuleją cylindrową, co pozwala na wytworzenie wysokiego ciśnienia w cylindrze.
Sposób tworzenia obecnych olejów silnikowych opiera się na wprowadzaniu do olejów bazowych składników uszlachetniających pełniących różne funkcje. Główny dodatek oleju silnikowego często jest z przeróbki ropy naftowej (olej mineralny), bądź może być wytwarzany jako produkt syntezy chemicznej (olej syntetyczny).
Ze względu na to, że oleje silnikowe mają różne parametry, zaczęto stosować różne klasyfikacje. Najpopularniejszą klasyfikacją jest lepkościowa SAE, która wyróżnia po 6 klas olejów letnich (oznaczanych 20, 30, 40, 50, 60) i zimowych (oznaczanych 0W, 5W, 10W, 15W 20W, 25W).
W silnikach spalinowych oleje spełniają szereg zadań. Jak już wspomnieliśmy, wśród tych funkcji możemy wymienić m.in. smarowanie jednostki napędowej, uszczelnianie oraz tłumienie drgań. Olej silnikowy odpowiada także za lepkość, utrzymanie czystości, ochronę przeciwkorozyjną i chłodzenie silnika. W trakcie użytkowania samochodu parametry oleju ulegają zmianie. Przede wszystkim wzrasta zawartość wody i zanieczyszczeń, a jednocześnie maleje liczba zasadowa, własności smarne i własności myjące. Lepkość oleju, która jest jednym z najważniejszych parametrów, może wzrosnąć bądź zmaleć.
Częste dylematy, jaki olej silnikowy wybrać można stosunkowo łatwo rozwiązać. Przede wszystkim za każdym razem należy respektować wskazówki zawarte w instrukcji obsługi samochodu lub w zaleceniach serwisowych. Najgorszym rozwiązaniem jest łamianie wszelkich konwencji klas lepkości i jakości i kierowanie się tylko ceną. Wśród ekspertów często dominowała opinia, że olejów mineralnych nigdy nie można zamieniać na syntetyczne, ponieważ może to doprowadzić do rozszczelnienia silnika. Obecnie większość fachowców obala ten pogląd, wykluczając tego typu następstwa. Natomiast nie zmienia to faktu, że dla silników dwuzaworowych starszej konstrukcji o relatywnie dużym przebiegu w zupełności wystarczą oleje mineralne.
Silniki spalinowe współczesnych pojazdów osiągają bardzo duże moce jednostkowe, przy jednoczesnych dużych obciążeniach cieplnych i wysokich momentach obrotowych. Współczesne silniki posiadają skomplikowane układy rozrządu i budowane są jako wielozaworowe, wyposaża się je także w regulację faz rozrządu i układy doładowania. Przez to wszystko wymagają one olejów perfekcyjnie dopasowanych, aby zapewnić w 100% poprawną pracę.
Film olejowy znajdujący się między trącymi się częściami musi być na tyle gruby, aby przeciwdziałać ocieraniu metal o metal, a jednocześnie nie powinien być zbyt gruby, żeby nie stawiał nadmiernych oporów. Co jest warte zaznaczenia, olej ma wpływ nie tylko na trwałość, ale także na hałaśliwość silnika i zużycie paliwa. Dla użytkowników wspomnianych silników warte polecenia jest utrzymanie gatunku i jakości oleju zalecanego przez wytwórcę. Zwykle są to wysokiej jakości oleje syntetyczne ze specjalnymi dodatkami. Potencjalne zmiany mogą zaowocować nieoczekiwanymi skutkami eksploatacyjnymi, tym bardziej, że przebiegi między wymianami wydłużono do 30 tys km.
